Οι ρώσοι τέκτονες και τα μυστικά τους

Eκθεση στο Ερμιτάζ για τους Ρώσους τέκτονες και τα μυστικά τους
Στη Νέα αίθουσα των Χειμερινών ανακτόρων της Αγίας Πετρούπολης εγκαινιάστηκε η έκθεση «Η σοφία της Αστραίας. Μνημεία του τεκτονισμού 18ος-Α΄ τρίτο του 19ου αιώνα στη συλλογή του Ερμιτάζ».
Επίσημα ο τεκτονισμός υφίσταται στη Ρωσία από τη δεκαετία του 1730. Στα τέλη του 18ου αιώνα η αυτοκράτειρα Μεγάλη Αικατερίνη τον είχε απαγορεύσει, ενώ αργότερα τον επέτρεψε ξανά ο γιος της Παύλος Α΄. Τέκτονες ήταν τουλάχιστον τρεις ρώσοι αυτοκράτορες, αν και δεν υπάρχουν επίσημα αποδεικτικά στοιχεία.
Σήμερα, τέκτονας είναι ο πρόεδρος του μικρού Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας, Αντρέι Μπογκντάνοφ, ο οποίος μάλιστα ήταν υποψήφιος και στις προεδρικές εκλογές συγκεντρώνοντας ποσοστό 1,3%. Ως φαίνεται, η αλλόκοτη παράδοση συνεχίζεται στη Ρωσία, ύστερα από μια μακρά διακοπή τον καιρό της ΕΣΣΔ.
Στην έκθεση του Ερμιτάζ μπορεί να δει κανείς μια πλήρη συλλογή του μασονικού τελετουργικού, όπως ποδιές, σφυράκια, διαβήτες, βιβλία, πίνακες, αστέρια, μάτια, γάντια, ξίφη κ.α. Αφηγείται επίσης, την ιστορία διάσημων ανθρώπων που ήταν μέλη της στοάς. Δραστήριοι τέκτονες ήταν ο Πέτρος Γ΄, Αικατερίνη Β΄ (η Μεγάλη), και ο Αλέξανδρος Α΄. Στο κίνημα της μασονίας προσχωρούσαν επίσης και εκπρόσωποι της στρατιωτικής ελίτ, για παράδειγμα οι μεγάλοι στρατηλάτες των Ναπολεόντειων πολέμων, Αλεξάντρ Σουβόροφ και Μιχαήλ Κουτούζοφ. Οι βασικές ιδέες των στοών και των κρυφών κοινοτήτων συνδέονταν με τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού και την πρακτική φιλανθρωπία, ενώ ο κύριος στόχος ήταν η επιστροφή του «Χρυσού αιώνα της θεάς Αστραίας», του καιρού δηλαδή της γενικής Δικαιοσύνης και Νομιμότητας.
Δεν εξηγεί επίσης η έκθεση και το πως εμφανίστηκε ο μασονισμός στη Ρωσία. Ο Μεγάλος Πέτρος είχε μεταβεί από τα τέλη του 17ου αιώνα στον «παράδεισο της μασονίας», το Άμστερνταμ, όπου συνάντησε τον σερ Κρίστοφερ Ρεν και τον Ισαάκ Νιούτον, γνωστούς «κτίστες» (η ονομασία μασόνος προέρχεται από τη γαλλική λέξη macon που σημαίνει «κτίστης») της εποχής εκείνης, και πιθανόν να μυήθηκε σε κάποια μυστικά, αλλά ίσως και όχι. Σε μερικές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της εποχής εκείνης και ορισμένα τεχνουργήματα, όπως για παράδειγμα στο νεκρώσιμο μετάλλιο του αυτοκράτορα Μεγάλου Πέτρου, μπορεί κανείς να δει μασονικά σύμβολα. Ορισμένα από αυτά όμως δημιουργούνταν προς χάριν της μόδας.
Διαβάστε περισσότερα για τα μουσεία της Ρωσίας
Οι τέκτονες έστηναν και συνωμοσίες. Οι μισοί στρατηγοί κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους ήταν μασόνοι, ενώ σχεδόν όλοι οι κύριοι συνωμότες και οργανωτές της εξέγερσης των Δεκεμβριστών το 1825, ήταν και αυτοί «κτίστες». Το να υποστηρίξει κανείς ότι με τη συντριβή των Δεκεμβριστών έκλεισε και ο ιστορικός κύκλος του ρωσικού τεκτονισμού, θα ήταν ψέμα. Ωστόσο, ήταν το τέλος της ηρωικής περιόδου του. Απέμειναν τα σύμβολα, τα μυστηριώδη αντικείμενα και τα όχι λιγότερο μυστηριώδη κείμενα, καθώς επίσης και αινίγματα, γρίφοι, αμέτρητοι θρύλοι και επινοήσεις. Με τα τελευταία το Ερμιτάζ αποφάσισε να μην ασχοληθεί καθόλου. Εν πάση περιπτώσει, για να ξεδιαλύνει κανείς αυτό το συνονθύλευμα από αλήθειες και ψέμματα μέσα στο πλαίσιο μιας μόνο έκθεσης, είναι μάλλον αδύνατο. 
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό από 1ης Σεπτεμβρίου του 2013.